181 godina od rođenja velikana Stojana Novakovića

Na današnji dan rođen je Stojan Novaković, pre 181 godinu. 

Rođen je kao Kosta Novaković 1842. godine u Šapcu, u siromašnoj porodici šabačkog stolara. Osnovnu školu i nižu gimnaziju završio je u Šapcu, a Licej u Beogradu. Višu gimnaziju upisao je 1857. godine u Beogradu i kao siromašan učenik izdržavao se delimično stipendijom, a delimično radom. Na pravni odsek Liceja upisao se 1860. godine. Na njega je presudan uticaj imao profesor Đura Daničić, koji je uočio njegov talenat. Za vreme studija promenio je ime Kosta u Stojan. 

Bio je čuveni filolog, književnik, prevodilac, diplomata, političar i akademik. Objavio je više značajnih dela, među kojima su i Srpska gramatika, Istorija srpske književnosti, Vaskrs države srpske, Ustavno pitanje i zakoni Karađorđeva vremena. Tokom svoje duge i plodne karijere, Stojan Novaković postavio je osnove današnjeg obrazovnog sistema, i načinio prve korake na polju srpske istoriografije. 

Kao diplomata službovao je u Carigradu, Parizu, Petrogradu. U dva navrata se nalazio na čelu Vlade, od 1895. do 1896. i 1909. godine, u teškom periodu aneksione krize. Bio je na čelu koncentracione Vlade. Političku karijeru je započeo kao ministar proscete i crkvenih dela u Vladi koju je predvodio Jovan Ristić.

Primljen je u članstvo Srpske kraljevske akademije i jedan je od znamenitih Podrinjaca koji su bili deo SKANU, kasnije SANU.

Danas jedna škola i ulica nose ime Stojana Novaković u Šapcu, a njegova bista nalazi se u parku kod Sokolane.

Foto: Vikipedija